เรื่องของความเครียดนั้น ถ้ได้เข้ใจว่าสาเหตุเกิดและมีวิธีการที่จะแก้ไขอย่างไ ก็จะสามารถป้องกันและแก้ไขให้หายหรือหมดไปได้

ขอขอบคุณบทความคุณภาพจาก ดูหนังออนไลน์  

ในที่นี้ขอนำเสนอเป็น ๔ หัวข้อด้วยกันคือ

๑. ปัญหาของความเครียด

๒. สภาพจิตใจกับสาเหตุของความเครียด

๓. สาเหตุของความเครียด

๔. วิธีการแก้ความเครียด

ปัญหาเรื่องความเครียดเป็นปัญหาที่พบมากที่สุดในโลกขณะนี้ ยาที่ขายดีที่สุดในโลกมีอยู่ ๓ ชนิดด้วยกัน เป็นยาที่

เกี่ยวกับความเครียดทั้งสิ้น ได้แก่

ยากล่อมประสาท

ยารักษาความดันเลือดสูง

ยารักษาแผลในกระเพาะอาหารความเครียดนั้น ทำให้เกิดความสูญเสียทางเศรษฐกิจและสังคมอย่างหนักในสหรัฐอเมริกา มีการคำนวณถึความเสียหายทางเศรษฐกิจที่เกิดขึ้นในภาคธุรกิจของสหรัฐอเมริกา พบว่า ปีหนึ่งๆ นั้นคิดเป็นมูลค่าหลายแสนล้านบาท มากกว่างบประมาณของประเทศไทยหลายเท่า เฉพาะภาคธุรกิจความเสียหายนี้เกิดจากการหย่อนประสิทธิภาพในการทำงน เพราะไม่สบายแล้วทำงานได้น้อยลง ต้องไปรักษาตัวเสียเวลา เสียเงินค่ายา ค่ารักษาต่างๆ สำหรับอาการของความเครียดเชื่อว่าทุกคนเคยประสบกันมาไม่มากก็น้อย อาการก็มีความตึงเครียด ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้ กล้ามเนื้อเกร็ง โดยเฉพาะกล้ามเนื้อตรงหน้าผากที่เหนือตา เหนือคิ้ว บางที่จะปวดกระบอกตา กล้ามเนื้อตรงตันคอตึงลงมาที่บ เวลาเครียดถ้ามีคนมาคลำๆ จะรู้สึกสบายโดยเฉพาะพวกหมอนวด เขาจะรู้ว่ามันรู้สึกตึงๆ เกิดความตึงหรือสปาสม (spam) ของกล้ามเนื้อ เวลาปวดศีรษะจากความเครียด เรียกว่า tension headache บางคนอาจมีอาการนอนไม่ค่อยหลับถ้าเครียดมากๆ ความดันเลือดจะสูง และจะทำให้เป็นที่พบกันมากๆ ก็คือเป็นแผลในกระเพาะอาหารความเครียดอาจทำให้เบาหวานกำเริบ เป็นโรคติดเชื้อเพราะทำให้ภูมิต้านทานต่ำ เป็นโรคมะเร็งต่อไปด้วยอีกเรื่องหนึ่งที่พบมากก็คือสมรรถภาพทางเพศลดน้อยลงมีหนังสือที่ชื่อว่า ฟาร์อีสเทิร์น อีโคโนมิก รีวิว (Far Eastern Economic Reviews) หลายปีมาแล้ว เขียนเกี่ยวกับคนหนุ่มสาวของญี่ปุ่นว่าสมรรถภาพทางเพศลดลง เพราะคนญี่ปุ่นมีการแข่งกันสูง เวลาจบมหาวิทยาลัยจะแข่งกันเข้าทำงานเวลาทำงานก็เกิดการแข่งขันกันสูง จึงทำให้เครียดมาก ทำให้สมรรถภาพทางเพศลดลงนอกจากนี้ความเครียดมีผลกระทบต่อการตัดสินใจต่างๆเวลาเครียดแล้วการตัดสินใจจะไม่ดีหรือตัดสินใจผิดๆ หรือไปทำในสิ่งที่ไม่ดีต่างๆ เรียกว่ามีพฤติกรรมเบี่ยงเบนคนที่มีความเครียดถ้าต้องมีการตัดสินใจที่สำคัญๆ อาจจะตัดสินใจผิดพลดได้ หรืตัดสินใจไปในทางที่เกิดอันตรายได้ยกตัวอย่างเช่น หลายปีมาแล้ว ทหารอเมริกันที่อยู่ในเวียดนาม สภาวะสงครามทำให้เกิดความเครียดมาก คราวหนึ่งทหารอเมริกันเกิดคลุ้มคลั่งไปยิงชาวบ้านตายหมดทั้งหมู่บ้านลูกเล็กเด็กแดงต่างๆ ตายเรีย ผู้สื่อข่วถ่ายรูปออกมานอตายกันระเกะระกะเต็มไปหมด นึกดูแล้วนเวทนาสงสารเป็นอย่างยิ่ง นี่เป็นเพราะความเครียดเป็นเหตุ ทำให้ตัดสินใจผิดๆ ตัดสินใจในสิ่งที่ไม่สมควรจะเกิดขึ้นได้

สภาพจิตใจกับสาเหตุของความเครียด

ถ้าเราเข้าใจกลไกทางจิต ซึ่งเชื่อมโยงต่อไปสู่ระบบชีวเคมีในร่างกาย จะทำให้เข้าใจว่าความเครียดเกิดขึ้นได้อย่างไร และมีวิธีการแก้ไขอย่างไร

มนุษย์นั้นประกอบไปด้วย กาย ใจ ทางภาษาพระหรือธรรมะ บอกว่ามนุษย์ประกอบไปด้วยเบญจขันธ์ หรือขันธ์ ๕ ซึ่งแบ่งเป็น ๒ อย่าง เรียกว่า นามกับ รูป รวมกันเรียกว่า นามรูปัง รูป คือ กาย นาม คือ ใจ ส่วนที่เป็นใจมี ๔ อย่าง (รวมทั้งรูปก็เป็น ๕ อย่าง) ได้แก่

เวทนา แปลว่า ความรู้สึกสุขทุกข์ ได้รับสัมผัสอะไรเข้ามารู้สึกเป็นสุข เป็นทุกข์

สัญญา แปลว่า ความจำ

สังขาร ไม่ได้แปลว่า ร่างกาย แปลว่า ความคิดปรุงแต่ง

วิญญาณ ไม่ใช่ดวงวิญญาณอะไรต่างๆ ที่ล่องลอยไปเข้าสิคนโน้นคนนี้ เช่น แม่นาคพระโขนงอะไรอย่างนี้ (ซึ่เป็นวิญญาณแบบพรหมณ์) แต่วิญญาณทางพุทธไม่ใช่อย่างนั้น หมายถึง การรับรู้วลามีอะไรเข้ามาสัมผัสให้เรารับรู้ นี้คือวิญญาณ แล้วแต่ว่าเกิดขึ้นทางไหนถ้าเกิดขึ้นทางต ตาจะเห็นแล้วรับรู้ขึ้นมาเรียกว่า จักขุวิญญาณโสตวิญญาณ คือ การรับรู้เข้ามาทางหูและก็รับรู้มาทางอื่นอีกถ้าเข้าใจเรื่องจิต ซึ่งทางวิทยศาสตร์กับทางพุทธนั้นเป็นเรื่องเดียวกัน จะช่วยให้เข้าใจกลไกทางสรีรวิทยาของจิต ซึ่งเชื่อมโยงกับกาย และจะเข้ใจว่าความเครียดเกิดขึ้นจากอะไรจิตในทางพุทธนั้นพูดไว้ละเอียดมากกว่าทางวิทยาศาสตร์เริ่มเกิดจากผัสสะ หรือสัมผัส คือเกิดจกการกระทบกันของสิ่งภายนอกหรือสิ่งแวดล้อมมากระทบอวัยวะรับสัมผัสอวัยวะรับสัมผัสอยู่ ๕ อย่าง คือ ตา หู จมูก ลิ้น และผิวกาย